Een dagje skiën in Vännäs, Noord-Zweden

Wat bleek? De Zweedse baliemedewerker had ze niet een kaartje naar het zuiden, maar naar het noorden verkocht, naar het plaatsje Vännäs (spreek uit: Wennes, ongeveer zoals Venice dus)!

Ik ging in januari een kijkje nemen in dit kleine maar charmante skigebiedje (lees:piste) in Noord-Zweden.

Gelukkig is er in Vännäs ook van alles te doen. Vanuit het stadje Umeå zijn we er met de auto in een half uur heen gereden. Een stukje over de lichtglooiende E12 die via de fjällen (bergen) naar Noorwegen leidt. Langs de houtindustrie van Brattby, in de buurt van plaatsen als Gubböle en Spöland, en over de Vindel rivier (onlangs door de VN uitgeroepen tot Biosfeerreservaat). Over bruggen boven bevroren rivieren met rupsbandensporen van sneeuwscooters. Onze wintersportbestemming ligt wat verscholen maar na enig zoeken komen we aan bij de skipiste van Vännäs: Middagsberget.

Het leuke van deze piste is dat het niet zo commercieel is, en zeker niet toeristisch. Net als zo vele pistes bij zovele Zweedse dorpjes wordt de pistebullies en de twee liften gerund door de Zweedse organisatie Friluftsfrämjandet. Deze organisatie werkt zonder financieel winstoogmerk, en stelt zich ten doel om het outdoorleven te bevorderen, en weet zich gesteund door de staat. Gewoon, omdat dat goed is voor de volksgezondheid. Het is een populaire bestemming voor jong en oud in Umeå, Vännäs en omgeving want het is een uitgebreide oefenweide om in alle rust te leren skiën of je oude ski- of boardskills nog eens te testen voordat je naar grotere gebieden als Hemavan, Kittelfjäll, Åre of Sälen gaat (zie elders op deze site). In plaats van te concurreren met deze gebieden zou zo’n toegankelijk kind- en gezinsvriendelijke piste om de hoek langere wintersportreizen kunnen bevorderen, denken sociaal geografen aan Umeå universiteit.

Ondertussen zit Friluftsfrämjandet zelf ook niet stil: ze hebben de afgelopen jaren een groot en een klein funpark gebouwd, en in november/december hebben ze mbv sneeuwkanonnen zo veel sneeuw gemaakt dat er ook in deze sneeuwarme januarimaand genoeg sneeuw is om de piste niet te ijzig te laten worden. Je kunt er dus gewoon lekker een dagje skiën met temperaturen net onder het vriespunt en een winterzonnetje dat vanaf januari elke dag iets langer op blijft!

Gemoedelijk Vännäs

En het leuke is dat het er allemaal zo gemoedelijk aan toegaat. Voor 280 SEK (omgerekend zo’n €29) kan je skischoenen, ski’s en stokken huren, en als je er een helm bij wil kost dat niks extra. Toen ik bij de skihuur stond waren er (slechts) twee gezinnen en hadden de verhuurders het over een ‘drukte’. De sleepliften zijn van het type pannenkoek en anker, waar een gezin van 2 volwassenen en max. 4 kinderen voor een kleine € 60,- de hele dag (van 10.30 – 15.30) gebruik van mag maken. Dan krijg je een kaart met een dagstempel die je op je linker bovenarm moet dragen. In bliepende poortjes is (nog) niet geïnvesteerd, dus er staan gewoon 2 leden van Friluftsfrämjandet bij de liften, die kijken of je je liftkaart zichtbaar draagt en je kunnen helpen opstappen als dat nodig is.

Na een tijdje krijgen we trek en gaan we naar het café, waar je bijv. (glutenvrije) Zweedse kaneelbollen of een tosti kunt kopen. Er staan ook 2 magnetrons zodat je zelf meegenomen eten op kunt warmen. Hoezo ‘consumptie verplicht’? Buiten heeft de organisatie twee kampvuren gemaakt waar je worstjes op kunt roosteren. Dit is een Zweedse nationale sport waar veel Zweden erg bedreven in zijn: met gemak nemen ze niet alleen worstjes mee van huis, maar ook verschillende soorten broodjes, ketchup, mosterd, augurken, uitjes etc. Er gaan zelfs familieleden speciaal mee naar het skiën om voor de geroosterde worstenlunch te zorgen! Het voordeel van zo’n lunch is dat je lekker buiten in de frisse lucht zit, met uitzicht op de piste en dicht bij de auto als je nog iets vergeten bent.

Na de lunch blijkt het Friluftsfrämjandet ook nog een soort race uitgezet te hebben waar bij de startplek twee leden van de vereniging staan om je te vragen of je mee wil doen. Er wordt geen tijd opgenomen, je mag het gewoon proberen. Onder het motto “allemaal de piste op”. Als je echt talent hebt en je daar werk van wil maken, kan je je aanmelden bij de plaatselijke skivereniging voor de doordeweekse avondtrainingen. Maar alle wintersporters kunnen er behalve in het weekend ook zeker twee avonden in de week terecht, oa voor gezellige thema-avonden. Zo’n piste is dus niet erg toeristisch, maar dankzij de inzet van lokale verenigingen is het een prachtige plek om een dagje naartoe te gaan als je in de buurt woont of werkt.

Kortom: Vännäs is niet Venetië, maar het is zeker de moeite waard om er een keertje langs te gaan!

Wil je meer weten over wonen en werken in Noord-Zweden en andere dunbevolkte gebieden, hou dan dit boek in de gaten: Dipping into the North - living, working and traveling in sparsely populated areas (hier komt binnenkort een link naar).

Marco Eimermann

Tips en informatie:

Board- en skiverhuur: www.360norr.se

De trein, bijv. van Stockholm: www.sj.se

Friluftsfrämjandet, ter bevordering van outdoorsporten: www.friluftsframjandet.se

Middagsberget in Vännäs (met info over social media): www.middagsberget.se